ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - 2026. 

Ε.Φ.Α.: ΤΣΙΛΙΓΓΙΡΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

Αλγόριθμοι Κίνησης στη Φυσική Αγωγή του Δημοτικού Σχολείου: Διδακτική Καινοτομία με Άξονα την Υπολογιστική Σκέψη και τη Σωματική Μάθηση.

Εισαγωγή

Στο σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον, η έννοια της υπολογιστικής σκέψης (computational thinking) προβάλλει ως θεμελιώδες εργαλείο για την καλλιέργεια δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος, αναλυτικής σκέψης και δημιουργικής σχεδίασης. Παράλληλα, η Φυσική Αγωγή, ως γνωστικό πεδίο που παραδοσιακά συνδέεται με το σώμα, την κίνηση και την ενσώματη μάθηση (embodied cognition), δεν έχει ακόμη ενσωματώσει επαρκώς αυτές τις διανοητικές δεξιότητες στις διδακτικές της πρακτικές. Η παρούσα εργασία επιδιώκει να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, εισάγοντας την έννοια των «Αλγορίθμων Κίνησης» ως παιδαγωγικό εργαλείο στη Φυσική Αγωγή του Δημοτικού σχολείου.

Η χρήση αλγοριθμικής σκέψης μέσω κινήσεων – δηλαδή της έκφρασης εντολών, βημάτων και συνθηκών μέσα από τη σωματική εκτέλεση – δημιουργεί νέες δυνατότητες στη διαθεματική μάθηση, ενισχύει την κατανόηση προγραμματιστικών δομών και προάγει ταυτόχρονα τη συνεργασία, τον αυτοέλεγχο και τη δημιουργικότητα. Μέσα από αυτή την προσέγγιση, τα παιδιά αποκτούν πρόσβαση σε αφηρημένες έννοιες προγραμματισμού μέσω της κίνησης, κάνοντας τη μάθηση σωματικά βιωματική, παιγνιώδη και διαθεματική.

Σκοπός της Καινοτομίας

Σκοπός της παρούσας παρέμβασης είναι η ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός διαθεματικού προγράμματος Φυσικής Αγωγής που βασίζεται σε αρχές της υπολογιστικής σκέψης και της αλγοριθμικής εκτέλεσης, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές Δημοτικού ( E’ και ΣΤ’ τάξης). Ειδικότερα, επιδιώκεται:

• Η ενσωμάτωση βασικών εννοιών υπολογιστικής σκέψης (ακολουθία, βρόχοι, επιλογές) μέσα από δομημένες σωματικές δραστηριότητες.
• Η ενίσχυση της ενσώματης μάθησης μέσω του κινητικού προγραμματισμού.
• Η δημιουργία μιας θετικής και παιχνιώδους εμπειρίας μάθησης με έμφαση στη συνεργασία και τον αυτοσχεδιασμό.

Προσδοκώμενα Διδακτικά Αποτελέσματα

Μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του προγράμματος, αναμένονται τα εξής μαθησιακά και ψυχοκινητικά οφέλη:

• Οι μαθητές θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν, κατασκευάζουν και εκτελούν αλγοριθμικές δομές με σωματικά μέσα.
• Θα ενισχύσουν την ικανότητα συνεργασίας μέσα από ομαδικές αναθέσεις και ανταλλαγή ρόλων (π.χ. «προγραμματιστής» – «εκτελεστής»).
• Θα επιδείξουν βελτίωση στη ρυθμική κίνηση, στη σωματική ισορροπία και στον κινητικό έλεγχο. Θα αναπτύξουν δημιουργικότητα μέσω της ελεύθερης σύνθεσης «χορογραφημένων» αλγορίθμων.
• Θα εξοικειωθούν με θεμελιώδεις έννοιες προγραμματισμού χωρίς τη χρήση οθόνης (screen-free coding).

Καινοτομικός Χαρακτήρας της Προσέγγισης

Η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση διαφοροποιείται από τις συμβατικές πρακτικές διδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής διότι:

• Ενσωματώνει έννοιες ψηφιακού γραμματισμού σε ένα κατεξοχήν κινησιοκεντρικό πλαίσιο. Βασίζεται στην εμπλοκή του σώματος ως εργαλείου νοητικής επεξεργασίας (Papert, 1980 · Nemirovsky & Ferrara, 2009). Αντλεί από σύγχρονες προσεγγίσεις όπως τα CS Unplugged, Dance Algorithms (Wing, 2006) και τις αρχές σχεδιαστικής μάθησης (constructionism).
• Αξιοποιεί την πλατφόρμα "MOVE.CODE" https://playground.pontem.network/#project=1&project-name=fittness  και φυσικά αντικείμενα (κάρτες εντολών, QR σενάρια, πίστες λαβυρίνθου) ως περιβάλλοντα μάθησης.

Θεωρητικό Πλαίσιο & Επιστημονικές Αναφορές

Η πρόταση αντλεί το θεωρητικό της υπόβαθρο από τις εξής επιστημονικές περιοχές:

• Υπολογιστική Σκέψη στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Grover & Pea, 2013)
• Ενσώματη Μάθηση και Σωματική Νοημοσύνη (Shapiro & Stolz, 2019)
•  Αλγοριθμική Σκέψη ως Κινητική Εμπειρία (Horn et al., 2012)
• Διδακτική της Φυσικής Αγωγής με STEAM στοιχεία (Bailey et al., 2021)                                   ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ: Θα παραχθούν 12 σενάρια διδασκαλίας (Σύμφωνα με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Wing, J. (2006). Computational Thinking. Communications of the ACM, 49(3), 33-35.
•  Papert, S. (1980). Mindstorms: Children, Computers, and Powerful Ideas. Basic Books.
• Grover, S., & Pea, R. (2013). Computational Thinking in K–12. Educational Researcher, 42(1), 38–43.
• Nemirovsky, R., & Ferrara, F. (2009). Mathematical imagination and embodied cognition. Educational Studies in Mathematics, 70(2), 159–174.
•  Bailey, R. et al. (2021). The role of physical education in promoting whole-child development: A Review. British Journal of Educational Studies.